Epidemia koronawirusa zmusza przedsiębiorców do korzystania z różnych form poprawy płynności finansowej. Część z nich decyduje się na wsparcie w postaci pożyczek i kredytów. Ustawa nazywana tarczą antykryzysową nie zdjęła jednak z podatników ograniczeń związanych z rozliczeniem odsetek od takiego wsparcia w kosztach CIT. W konsekwencji przepisy art. 15c ustawy o CIT obowiązują w dotychczasowym brzmieniu, a podatnicy decydujący się na wsparcie w postaci pożyczek lub kredytów powinni przeanalizować aspekty podatkowe tego instrumentu. W szczególności słabnące wyniki spółki oraz konieczność korzystania ze zwiększonej kwoty pożyczek może przynieść negatywne konsekwencje dla podatników.
Ograniczenie art. 15c ustawy o CIT
Zgodnie z art. 15c ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów nadwyżki wydatków na finansowanie dłużne (różnicy pomiędzy kosztami finansowania dłużnego zaliczanymi do kosztów uzyskania przychodu a przychodami o charakterze odsetkowym) w części przewyższającej 30% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł bez uwzględniania przychodów dotyczących finansowania nad sumą kosztów podatkowych pomniejszonych o sumę odpisów amortyzacyjnych oraz koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środka trwałego. Ograniczenie dotyczy jedynie sytuacji, gdy ww. koszty finansowania przewyższyły 3 mln zł. Oznacza to, że limitów wynikających z tych przepisów nie stosuje się do kwot nieprzekraczających 3 mln zł. Przykładowo więc, jeżeli podatnik poniósł koszty finansowania w kwocie 4,5 mln zł, to przepisu art. 15c ust 1 ustawy o CIT nie stosuje się do nadwyżki kosztów finansowania nieprzekraczającej 3 mln zł, lecz jedynie do kwoty 1,5 mln zł. Potwierdzają to także wyroki sądowe – por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 12 grudnia 2018 r., sygn. I SA/Po 699/18.
Do kosztów finansowania zalicza się w szczególności odsetki, skapitalizowane odsetki, opłaty, prowizje i premie, a także część odsetkową raty leasingowej czy koszty zabezpieczenia zobowiązań. Co ważne, powyższy zakaz rozliczenia kosztów finansowania w kosztach powyżej określonej wartości odnosi się do finansowania zarówno od podmiotów powiązanych, jak i niepowiązanych. Dotyczy to więc wszystkich kosztów finansowania, także zewnętrznego. Ostateczna wysokość ograniczenia jest ściśle związana z sytuacją finansową podatnika, w szczególności wskaźnikiem EBITDA podatkowym, który liczy się nieco odmiennie niż tradycyjny wskaźnik EBITDA. W uproszczeniu w sytuacji, kiedy przychody podatkowe spółki maleją, zmniejsza się także wartość wskaźnika, przez co podatnicy ponoszący wyższe koszty związane z finansowaniem nie mogą ich zaliczyć do kosztów podatkowych.
Odliczenie w kolejnych okresach
Jedyna preferencja dla podatników to możliwość rozliczenia kosztów finansowania wyłączonych w danym roku podatkowym z kosztów uzyskania przychodu w ciągu kolejnych pięciu lat podatkowych. Należy jednak pamiętać o tym, żeby zmieścić się w limicie określonym w przepisach w danym roku podatkowym. Oznacza to, że jeżeli podatnik stale przekracza limit, to nie może rozliczyć wspomnianej nadwyżki. Możliwość rozliczenia nadwyżki w ciągu kolejnych pięciu lat nie wynika z tarczy antykryzysowej, lecz z dotychczas obowiązujących przepisów.
Pożyczki w związku z COVID-19
Pierwsza tarcza antykryzysowa, tj. ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw oraz jej nowelizacja, czyli ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, nie przewidują żadnego wsparcia podatników w zakresie wyżej omówionego ograniczenia zaliczenia do kosztów podatkowych kosztów finansowania. Nie ulega wątpliwości, że przepis art. 15c ustawy o CIT jest bardzo niekorzystnym przepisem w przypadku kryzysu, gdyż przychody spadają stosunkowo szybciej niż koszty, w konsekwencji czego zysk jest niewielki, a potrzeba finansowania rośnie. Prowadzi to do negatywnych efektów podatkowych dla przedsiębiorców i pogłębia kryzys.
Pomimo apeli pracodawców z różnego rodzaju organizacji działania rządu w zakresie instrumentów podatkowego wsparcia ich działalności są bardzo ograniczone. Przykładowo w jednym z apeli Rady Przedsiębiorczości, w skład której wchodzą organizacje zrzeszające pracodawców (apel z 3 kwietnia 2020 r.), poproszono o ograniczenie stosowania art. 15e oraz 15c ustawy o CIT, podpierając się brakiem możliwości wypracowania odpowiedniego EBITDA, umożliwiającego odliczenie kosztów podatkowych. Rząd nie uwzględnił jednak takich apeli, ograniczając do minimum wsparcie podatkowe. Łącząc to z nieoficjalnymi doniesieniami, o których pisała Rzeczpospolita w artykule „Korzystasz z pomocy, przygotuj się na kontrolę”, należy się spodziewać, że po okresie kwarantanny urzędy ruszą ze wzmożonymi kontrolami podatkowymi, także w zakresie art. 15c ustawy o CIT.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
